Pastei-publicaties
Hieronder vindt u verwijzingen naar de publicaties van Pastei.
2022
Twa jier Richthofenûndersyk: noch genôch te ûntdekken, in Letterhoeke 2022-3, pp. 16-17. (Pastei)
In mei 2020 kreeg Pastei van Tresoar de opdracht om de Richthofenkolleksje te beschrijven. Wat hebben we toch veel ontdekt de afgelopen twee jaar! Maar gelukkig blijft er nog genoeg om te ontdekken over.
‘Deze Friesche eerezaak moet slagen’, in Fryslân Historisch Tijdschrift, pp. 4-8 (Janssen)
Achter de naam Richthofenkolleksje gaat de grootste verzameling middeleeuwse handschriften met Oudfries recht schuil. De collectie is vernoemd naar de SIlezische rechtsgeleerde Karl von Richthofen (1811-1888). Decennialang hadden de Von Richthofen's de tien handschriften in bezit. Toen de familie in de jaren 1920 aan lager wal raakte, wilden ze de collectie te gelde maken. Er ontstond een spannende strijd van biedingen, relaties en zelfs een crowdfundactie.
Thit sind tha keran. Ommelandse wegen van een Oudfries handschrift, in De Boekenwereld, 38 - 3 | 2022, pp. 36 - 43. (Pastei)
Over de Richthofenhandschriften R 2 en R 3 en hun relatie tot enkele handschriften uit het bezit van de rechtshistorische vereniging Pro Excolendo Iure Patrio. Let op: Open Access, voor medewerkers van en studenten aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Richthofen en Hettema. Een ongemakkelijke visite in 1834, in: Sekeres, H. & M. Wieling (red.) Goffe Jensma. Ofskie, òfschaaid. 2022. 47-54. (Popkema)
In het najaar van 1834 ondernam een enthousiaste Karl von Richthofen (1811-1888) een maandenlange studiereis langs Duitse en Nederlandse bibliotheken en archieven, op zoek naar middeleeuwse Friese rechtsbronnen. In Leeuwarden wachtte hem echter een lauw onthaal...
Het ruitpalmetstempel. Over circulatie en vervaardiging van zestiende-eeuwse boekbandstempels, in Boekbanden. Bij het afscheid van Rens Top als conservator boekbanden van de KB, pp. 116-121. (De Vries)
De band om Inc 129 (UB Groningen), met twee titels van de Freeska Landriucht-drukkerij, is gedecoreerd met ruitpalmetstempels. Vergelijking met andere banden toont aan dat het om een gangbaar stempeltype gaat. De afdrukken op de verschillende banden wijken soms in heel kleine details van elkaar. Traditioneel wrijfselonderzoek zal dan ook niet precies genoeg zijn om te kunnen vaststellen wanneer dergelijke boekbanden bij dezelfde binderij vandaan komen.
Papierûndersyk wiist út: hânskrift heale iuw âlder, in Letterhoeke 2022-2, pp. 26-27. (De Vries)
Datering van middeleeuwse handschriften gebeurt voornamelijk via onderzoek naar schriftsoort, decoratie en inhoudelijke informatie. Maar er is nóg een dateringsmiddel: watermarktonderzoek. Pastei richt zich hierbij vooral op de drie minst onderzochte handschriften van de Richthofencollectie: Hs R 8, 9 en 10. Het onderzoek aan R 9, tot nu toe gedateerd als 'ca. 1600', is ondertussen afgerond en leverde een vrij nauwkeurige datering op.
Uit het hart, uit het oog, uit het land, in Letterhoeke 2022-1, pp. 14-15 (Janssen)
Binnen de familie Wierdsma werden de handschriften in 1858 de Richthofencollectie werden, met de warme en koude hand doorgeschonken. Uit het hart en letterlijk uit het land, om zo in één klap bij hun latere naamgever te belandden en voor Friesland voor langere tijd uit het oog te geraken.
On the provenance of the Old Frisian law manuscripts, in From West to North Frisia. A Journey along the North Sea Coast Frisian studies in honour of Jarich Hoekstra, pp. 273-301 (Popkema)
Dit artikel geeft een overzicht van wat we tot nu toe weten over de provenance van de zestien handschriften met Oudfries recht. Van elk afzonderlijk handschrift wordt de bezittersgeschiedenis besproken en recent onderzoek door Pastei laat nieuwe inzichten zien.
2021
Van Wierdsmacollectie tot Richthofencollectie, in Letterhoeke 2021-3, pp. 14-15 (Janssen)
De handschriften uit de Richthofencollectie zijn twee keer ter veiling aangeboden: in 1813 en in 1858, vanuit dezelfde bezittende familie Wierdsma. Wat gebeurde er op die veilingen en hoe werden deze tien handschriften uiteindelijk van Wierdsmacollectie tot Richthofencollectie?
It Aldfrysk: de reis wurdich 1922-2022: 100 jier ‘Richthofenkolleksje’ yn Tresoar, in De Moanne jiergong 20 // nûmer 5 // novimber 2021, pp. 52-55 (Popkema)
In 1922 bracht de Leeuwarder boekhandelaar Herman Rudolph Schaafsma de Richthofencollectie naar Fryslân. Wat heeft deze collectie betekend voor de bestudering van het Oudfries en het Oudfriese recht? En wat was de rol van Karl Freiherr von Richthofen (1811-1888) hierin?
Wopke Eekhoff en de Richthofencollectie, in Letterhoeke 2021-2, pp. 14-15 (Janssen)
Dankzij de Leeuwarder stadsarchivaris Wopke Eekhoff (1809-1880) heeft de Duitse rechtsgeleerde Karl Freiherr von Richthofen (1811-1888) de tien handschriften met middeleeuws Oudfries recht (a.k.a. de Richthofencollectie) kunnen kopen. Maar hoe?
Uitgaven, spookedities en 'lost books'. Over de quodlibeta van de Leuvense theoloog Johannes Varenacker († 1475), in De Gulden Passer, 99/1, pp. 7-53 (De Vries en Popkema)
Dit artikel bespreekt diverse bibliografische tegenstrijdigheden in ons begrip van het drukwerk van de Leuvense theoloog Johannes Varenacker († 1475). Tevens presenteren de auteurs een update van Luc Burie's overzicht uit 1977 van het ons bekende geschreven en gedrukte werk van Varenacker.
Iere besitter fan it Twadde Hunsinger Hânskrift, in Letterhoeke 2021-1, pp. 12-13 (Popkema)
Een tot nu toe onbekende bezitter van het Tweede Hunsingöer Handschrift (R 3) geïdentificeerd, aan de hand moderne technieken en een muziekbalk in een handschrift uit de Groninger Archieven. Zijn naam: Haro Wyncken uit Appingedam (ca. 1490 - 1563). Maar toch blijft er een raadsel over. Wie helpt ons?
2020
Midsiuwske Fryske rjochthânskriften, in Letterhoeke 2020-3, pp. 16-17 (De Vries)
Een tot nu toe anonieme Friese meesterboekbinder geïdentificeerd, aan de hand van de band om Codex Roorda (R 6). Zijn naam: Roelof Hunia (ca. 1722 - 1803).
2018
‘Copy destroyed’: De lotgevallen van een verdwenen incunabel, in De Gulden Passer, 96/2, pp. 261-282 (Popkema en De Vries)
Een verslag over het terugvinden van een verloren gewaand exemplaar van Johannes Vernaker’s Quodlibetum. De indulgentiis, gedrukt door de anonieme 'Drukker van het Freeska Landriucht’ [1484-1486, locatie drukkerij onbekend]. De incunabel maakte ooit deel uit van de collectie van de abdij van Averbode, maar raakte op een gegeven moment zoek - totdat...
Betrapt! (Popkema en De Vries)
Gastbijdrage voor het blog ‘De wereld aan boeken’, van de Universiteitsbibliotheek Groningen, afdeling Bijzondere Collecties. Over bijzondere handgeschreven en doorgestreepte signaturen in de Meditationes de passione Domini van Bonaventura, o.a. te zien in Groningen UB, Inc 129. Wat is hier eigenlijk aan de hand?
2017
The Freeska Landriucht (1074R): A Book from Oldersum Castle Library Retrieved, in Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik, 77 1-2, pp. 333 – 347 (Popkema)
Tresoar 1074R bevat diverse zestiende-eeuwse bezitterskenmerken. Deze notities zijn zowel in Latijn als in volkstaal opgetekend en staan op een bifolium dat als misdruk voor de hoofdtekst geplaatst is. Deze kenmerken tonen aan dat de incunabel in de zestiende eeuw deel uitmaakte van de bibliotheek van het kasteel in het Oostfriese Oldersum. Sterker nog, deze kopie van het Freeska Landriucht blijkt het enige overgeleverde exemplaar uit deze bibliotheek.
2016
Misprintinge leit skiednis bleat, in Letterhoeke 2016-1 (De Vries)
Wat een misdruk prijsgeeft over de drukker en eerste verspreiding van Tresoar 1074R.
Pastei en it ûndersyk nei it Freeska Landriucht, in E-zine Y-skrift, 22-01-2016 (Popkema)
Wat zeggen de glossen op het voorblad van Tresoar 1074R over de bezitters- en verspreidingsgeschiedenis van dit exemplaar van Freeska Landriucht?
2015
Het oudste Friese boek en diens onbekende drukker (Janssen)
De eerste publicatie van Pastei, als gastbijdrage op de website van de universiteitsbibliotheek Utrecht, afdeling Bijzondere Collecties, naar aanleiding van een digitaliseringsverzoek van Het Freeska Landriucht in UU J oct 1112 rariora. Janssen behandelt het Freeska Landriucht (FL) en de onbekende drukker van deze incunabel in algemene zin, en in het bijzonder het exemplaar van het FL in de convoluut UU J oct 1112 rariora.